توسط : سید رسول تنهای تنها
در فرهنگ واژگانی: شجره نامه، به نسب نامه، نژادنامه، شجرة نسب معنا شده است که فهرست نام های پدران و نیاکان کسی، به صورت درختی است که نیای اوّلی، اصل و فرزندان به ترتیب شاخه های آن باشند.(1)
سادات که لقب فرزندان پیغمبر(ص) است و به معنای پیشوا و مهمتر و سرور آمده است، در اصطلاح عرفی به کسانی که از طرف پدر به حضرت عبدالمطلب بن هاشم، جد رسول خدا(ص) انتساب دارند، گفته می‌شود.(2)
سیادت شامل فرزندان حضرت علی(ع) می‌شود. بنابراین فرزندن فاطمه زهرا(س) از دو جهت سیادت دارند: هر چند سیادت از طریق مادر نیز انتقال می یابد، اما عرفاً به آن سید نمی گویند و بعضی احکام خاص سادات را ندارند.
رای شناخت سادات در جامعه باید از دانشمندانی که از علم نسب شناسی بهره کافی دارند، کمک گرفت و راه هایی را که بیان کرده اند، استفاده کرد. در پایان پاسخ حضرت آیت الله‌العظمی گلپایگانی(ره) را در این مورد بیان می‌کنیم:
“سیّد به معنی آقا است و از القابی است که در عرف فارسی زبانان و شیعه، کسانی که نسبشان به واسطة فاطمة زهرا سیدّه النساء(س) به رسول خدا(ص) منتهی می‌شود و بر سائر علوییین نیز که به واسطة حضرت عباس یا جناب محمد حنفیّه نسبشان به امیرالمؤمنین(ع) می‌رسد، احتراماً گفته می شود، بلکه بر سایر هاشمیین مانند کسانی که نسبشان به جناب جعفر طیّار و عقیل می رسد، نیز سیّد می‌گویند و این یک نوع احترام از منتسبین به رسول خدا(ص) و از خاندان بنی هاشم است، چنان چه شیعه و اهل سنّت، سادات (خصوصو علویّیین، بالأخص فاطمییّن) را شرفا می‌گویند و به کسی که از اولاد حضرت امام حسین (ع) باشد، شریف حسینی گفته می‌شود و فرزند سیّده علویّه نیز اگرچه در عرف، سیّد و شریف، نامیده نمی شود، بواسطة مادرش به این دودمان شریف و حضرت رسول(س) انتساب دارد و اگر مادرش از اولاد فاطمه‌زهرا(س) باشد، از فرزندان پیغمبر(ص) محسوب است. بلی فقط ک سانی که به وسیلة پدر هاشمی هستند، استحقاق خمس دارند.”[3]
راه شناختن سادات در جامعه بدین گونه است که شجره نامه های معتبری در دست داشته باشند و یا این که بین اهل محل و شهر خود به سیادت معروف باشند.[4]
[1]لغت نامه دهخدا، مادّه شجره نامه
[2]السیّد روح الله الموسوی الخمینی(ره)، تحریرالوسیله، الجزء الاوّل،مؤسسة مطبوعاتی اسماعیلیان،ص365
[3]مجمع المسائل، ج 1، ص392
[4]همان،ص 391؛ تحریرالوسیله، الجزء الاوّل، ص 365، مؤسسة مطبوعاتیاسماعیلیان؛ ر.ک: بحرالانساب در شرح احوالات اولاد چهارده معصوم(ع)، الشجرهالطیبه، الشجره المبارکه فی انساب الطالبیه للاءمام فخر الرازی (المتوفی 606)تحقیق السیّد مهدی الرجائی.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.