این طرح ترسیم‌کننده خطوط کلان اولیه برای اهدافی بلند و متعالی و هیجان‌انگیز است.اهداف چنان بلند و درخشان و جذاب هستند که در هر مسلمان شیعه منتظر و علاقه‌مند به اصلاح جامعه در آینده اشتیاق وصف‌ناپزیر ایجاد می‌کند، اما تأمل در سطور این طرح، ابهاماتی را در ذهن ایجاد می‌کند که برای تحقق آن هدفهای بلند، باید این ابهامات رفع شوند و مطالعه‌ای عالمانه و متخصصانه برای روشن‌کردن جزئیات لازم طرح انجام گیرد.
باسمه تعالی
این طرح ترسیم‌کننده خطوط کلان اولیه برای اهدافی بلند و متعالی و هیجان‌انگیز است.اهداف چنان بلند و درخشان و جذاب هستند که در هر مسلمان شیعه منتظر و علاقه‌مند به اصلاح جامعه در آینده اشتیاق وصف‌ناپزیر ایجاد می‌کند، اما تأمل در سطور این طرح، ابهاماتی را در ذهن ایجاد می‌کند که برای تحقق آن هدفهای بلند، باید این ابهامات رفع شوند و مطالعه‌ای عالمانه و متخصصانه برای روشن‌کردن جزئیات لازم طرح انجام گیرد. برخی از ابهامات این طرح به قرار زیر است:
- آیا برای پرورش نیروهای نخبه در طول 27 سال، یک جزوه 22 یا 23 صفحه‌ای که بسیاری از صفحات آن تا نیمه نوشته شده، کافی است؟
- این دو جزوه بسیار مختصر تنها هدفهای بسیار کلی و آرمانی را ترسیم کرده و تا تبدیل به برنامه عملی فاصله درازی دارد. البته این آرمان‌ها و آرزوهای شیرین غیرقابل دسترس نیستند.
- تدوین برنامه عملی برای چنین هدف بزرگ و طولانی‌مدتی، مستلزم پیش‌بینی عوامل مؤثر و دخیل، موانع و تهدیدهای مختلف پیش رو، لوازم و نیازمندی‌های متنوع مالی، اجتماعی مدیریتی، و انسانی است و به علاوه؛
- بسیاری از عناوینی که در این طرح آمده مثل شاخص‌های موفقیت در واقع از سنخ آرمان‌ها و آرزوهاست که در فرایند تحقق خارجی با صدها عامل سروکار داشته و صدها مانع ممکن است در راه رسیدن به آن‌ها به وجود آید که پیش‌بینی آن‌ها و چاره‌اندیشی برای آن‌ها نیازمند جامع‌نگری و تخصص‌های علمی روان‌شناختی و جامعه‌شناختی و مدیریتی و غیره است.
- پرورش چنین نیروهای نخبه‌ای با این ویژگی‌ها در طول این زمان طولانی (27 سال)، نیازمند 1. مربیان و معلمان بسیارتوانمند و متبحر 2. مدیران و برنامه‌ریزان قوی و باهوش 3. پیش‌بینی نیازمندی‌های متغیر مانند سرمایه مالی مطمئن و تضمین‌شده در طول زمان و… است. این نیازمندی‌های انسانی و مالی و…، چگونه تأمین خواهد شد؟ (در این طرح حتی به ویژگی‌های مربیان و معلمان مورد نیاز پرداخته نشده و نیز چگونگی تربیت یا تأمین این افراد)
- فرایند شناسایی و گزینش افراد نخبه، و سپس پذیرش آن‌ها و واردکردنشان در فرایند آموزشی و پرورشی، طبیعتاً همراه با مشکلات و چالش‌ها و موانع و حوادثی است که ممکن است به همراه خود موانعی جدی برای پیش‌برد اهداف اجاد کند. در توضیح این نکته، ذکر یک مثال می‌تواند مفید باشد: مثلاً در فرایند گزینش، افراد دارای صلاحیت، چگونه از سایرین جدا می‌شوند؟ و با افراد فاقد صلاحیت، چه برخوردی خواهد شد؟ و همچنین در طول دوره‌های آموزشی و تربیتی، با افرادی که صلاحیت خود را از دست می‌دهند، یا عدم صلاحیت آن‌ها آشکار می‌شود، چگونه رفتار خواهد شد؟ریزش‌ها و حذف افراد در طول مسیر، مسائل و چالش‌های تربیتی و مدیریتی دشواری بوجود می‌آورد که ممکن است، حاشیه‌ساز شوند و حتی ممکن است این حاشیه‌ها آسیب جدی به متن کار وارد آورد.
- نخبه‌پروری غالباً ملازم آفات روانی، اخلاقی، اجتماعی و سیاسی و… برای نخبگان است که چاره اندیشی برای آن‌ها مقابله با آن‌ها کار ساده‌ای نیست و نیازمند مطالعات گسترده علمی است. غرور حاصل از احساس نخبگیحس خودبرتربینی در نخبگان، خطر کوچکی نیست که باید با آن و امثال این نوع آفات اخلاقی، روانی و غیره برخورد دقیق و سنجیده‌ای صورت گیرد. و این برخوردهای سنجیده و دقیق، مستلزم پیش‌بینی و برنامه‌ریزی برای آن‌هاست. (از جمله نگرانی‌ها و ترس‌های مخالفان ایده نخبه‌پروی، یکی بروز همین نوع آفات اخلاقی بوده است.)
- امید است با تأمل، بررسی، مشورت و مطالعات همه‌جانبه و دقیق، این طرح شوق‌انگیز بتواند به جامعیت و کال لازم دست یابد و زمینه‌ساز تحقق آرمان مقدس و والای تشیع عزیز گردد. انشا‌ءالله
با عرض پوزش و آرزوی سعادت و توفیق
هادی رزاقی
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.